To najczęściej uprawiane irysy. Wyhodowano je krzyżując szereg gatunków i nadając ogólną nazwę Iris x barbata – kosaciec bródkowy. Charakteryzują się m in. tym, że ich pokrój jest raczej masywny, a kwiaty niezwykle subtelne i malownicze. Koronę kwiatu stanowią 3 płatki górne natomiast tzw. zwany okwiat trzy płatki dolne. Nazwa 'bródkowy’ wzięła się od charakterystycznej bródki z drobnych kolorowych włosków osadzonych na środku każdego dolnego płatka. Ich zadaniem jest wabienie owadów. Biorąc pod uwagę siłę wzrostu podzielono te irysy na 3 podstawowe grupy:
- kosaćce karłowe – osiągające wys. 10-40 cm, kwitną już w kwietniu do połowy maja
- kosaćce pośrednie – wys. 40-70 cm, kwitną w maju
- kosaćce wysokie – wys pow. 70 cm, kwitną od połowy maja do czerwca
W ostatnich latach niezwykłą popularnością cieszą się mieszańce amerykańskie, których kwiaty są bardzo duże i we wszystkich prawie kolorach, odcieniach i ich kombinacjach. Pędy kwiatostanowe mają mocne sztywne wys do 1 m. Ich kwitnienie przypada na koniec maja i początek czerwca. Irysy bródkowe lubią suchą żyzną przepuszczalną glebę (najlepiej jeśli zawiera próchnicę, glinę i piasek) i koniecznie słoneczne stanowisko. Kłącza bardzo źle znoszą gleby ciężkie nieprzepuszczalne podmokłe gdyż wtedy łatwo zagniwają. Sadzi się je płytko na głębokość 2-3 cm. Na 1 miejscu mogą pozostać 3-4 lata. Po tym czasie zaczynają się starzeć co objawia się tym, że część środkowa kępy słabnie ogałaca się lub zamiera. Trzeba je wówczas odmłodzić i przy okazji rozmnożyć. Karpę wykopuje się w VII-VIII. Zewnętrzne kłącza sadzi się a środkowe niszczy.
Z czym komponować irysy bródkowe? Tworzą one kępę szablastych liści i szlachetne kwiaty. Ładnie wyglądają posadzone z roślinami o kontrastowych liściach i kwiatach. Mogą to być łubiny, przywrotnik ostroklapowy, bodziszki, gipsówka, czyściec wełnisty, dziewanna. Proponowane kompozycje doskonale urozmaicają zarówno przydomowe rabaty jak i nasadzenia w większych ogrodach.
