Owoce derenia jadalnego
Na pytanie jak nazywa się najpopularniejsza polska nalewka większość odpowiada – dereniówka. Prawda jest taka, że rzadko kto ją pił, a to dlatego, że owoców derenia praktycznie nie można kupić. Dereniówka była kiedyś bardzo popularna i uważana za jedna z najlepszych nalewek. Może więc posadzić derenia w ogrodzie i dochować się własnych owoców. Przybliżymy Państwu ten gatunek.
Dereń jadalny (Cornus mas) to wysoki krzew lub niskie drzewo. Dziko rośnie na Krymie, Kaukazie , w Azji Środkowej i środkowej Ukrainie. Kwitnie w kwietniu przed rozwojem liści. Kwiaty małe drobne złocisto-żółte pachnące miododajne obupłciowe zebrane po 15-20 w baldachy. Czasami odbywa się samozapylenie jeszcze w pączkach. Owoce wiszące elipsoidalne soczyste pestkowce długości 1,5-2 cm najczęściej czerwone (o różnej intensywności tej barwy) Bywają owoce żółte, ale bardzo rzadko. Dojrzewają w VIII-IX, smak owoców cierpki, kwaśny po przymrozkach się poprawia.
Owoce derenia zawierają 1,5 do 2,9% kwasów organicznych (głównie jabłkowego), 0,6% garbników, 7-9% cukrów, witaminę P. Duże nasiona zawierają 34% tłuszczu i kiedyś używano je do wyrobu mydła. W krajach gdzie dereń jest popularny przerabia się go na soki, konfitury, powidła, kisiele, kompoty, marynaty, nadzienie do cukierków, napoje, syropy, wina, nalewki a przejrzałe jada na surowo. Z kory można domowym sposobem uzyskać żółty barwnik a z owoców barwnik oliwkowy i czarnobrązowy. Wykorzystuje się też drewno, które jest bardzo trwałe (do drobnych wyrobów). Z gałązek wyplatano kiedyś kosze. Oprócz gatunku dzięki hodowli ukazało się wiele odmian – ich owoce są większe i są bardziej plenne. Z jednego krzaka można uzyskać 15-20 kg owoców (5-10 letnie krzewy) 50-80 kg (15-20 laetnie krzewy) 150-200 kg (50 -100 letnie egzemplarze)
Derenie są długowieczne. Hodowlę odmian derenia jadalnego prowadzi się w wielu krajach. Już dostępne są na naszym rynku, ale bardzo drogie. Odmiana Joliko – jedna z najlepszych odmian. Odmiany żółte to Flava i Jantarnyj. Również w Polsce wyhodowano w Bolestraszycach odmiany: Florianka, Bolestraszycki, Raciborski, Słowianin, Juliusz, Kresowiak, Podolski, Paczoski, Dublany, Szafer. Derenie są bardzo ładne jesienią kiedy ich liście pięknie przebarwiają się na czerwono i brązowo-czerwono. A oto przepis na dereniówkę.
- 50 dkg owoców,
- 2 szklanki wódki żytniej
- 1 szkalnka miodu (ew. ½ szklanki cukru)
- ¼ żródlanej wody
Owoce umyć i ponakłuwać bądź naciąć ostrym nożem, zalać wódka i odstawić na miesiąc. Następnie zlać znad owoców. Miód rozpuścić w ciepłej wodzie, ostudzić do temp. pokojowej i wymieszać z płynem znad owoców. Przelać do czystej butelki i odstawić na 2 tyg. (w zasadzie im dłużej tym lepiej).
Sadźmy więc derenia w ogrodzie, jest ładny i pożyteczny.
O roślinach kwasolubnych pisaliśmy już wielokrotnie: różaneczniki, azalie, kalmie, pierisy, enkianty, kiścienie, wrzosy, wrzośce, żurawina, borówka amerykańska. Zenobia (Zenobia pulverulenta) jest krzewem mniej znanym pochodzi z Ameryki Północnej gdzie często jest spotykana w ogrodach. Osiąga wysokość 50 – 100 cm, ma bardzo ładne wąskie skórzaste liście długości do 7 cm pokryte od góry i dołu niebieskawym nalotem.
